Bóng đá không chỉ là những pha đi bóng lắt léo hay những bàn thắng đẹp mắt, mà còn là vô vàn những khoảnh khắc nghẹt thở, được định đoạt trong tích tắc. Một trong số đó chính là “bù giờ” khoảng thời gian tưởng chừng như chỉ là “phụ”, nhưng lại ẩn chứa cả một thế giới cảm xúc và đôi khi, là cả số phận của một trận đấu. Vậy bù giờ trong bóng đá là gì và tại sao nó lại đóng vai trò quan trọng đến thế? Hôm nay, hãy cùng MottGoal đi sâu khám phá khái niệm đầy kịch tính này, từ cách tính toán đến những ảnh hưởng của nó lên chiến thuật và cảm xúc của người hâm mộ.
Bù giờ trong bóng đá là gì và tại sao lại cần đến?
Bù giờ, hay còn gọi là thời gian cộng thêm (added time/stoppage time/injury time), là khoảng thời gian mà trọng tài quyết định kéo dài thêm vào cuối mỗi hiệp đấu chính thức (45 phút) của một trận bóng đá. Mục đích chính của việc này là để bù đắp cho những quãng thời gian bóng “chết” hoặc bị gián đoạn trong suốt hiệp đấu đó, nhằm đảm bảo thời gian thi đấu thực tế được công bằng và trọn vẹn nhất. Khác với nhiều môn thể thao khác có đồng hồ dừng khi bóng chết, đồng hồ trong bóng đá vẫn chạy liên tục. Do đó, bù giờ ra đời để trả lại những phút giây quý giá đã mất cho các đội bóng.
Thời gian bù giờ không chỉ đơn thuần là việc cộng thêm vài phút vào cuối trận, mà nó là một yếu tố chiến thuật và tâm lý vô cùng quan trọng. Nó tạo ra những khoảnh khắc kịch tính đến nghẹt thở, nơi một bàn thắng có thể thay đổi hoàn toàn cục diện trận đấu, biến người hùng thành tội đồ và ngược lại.
Ai quyết định thời gian bù giờ và cách tính ra sao?
Thời gian bù giờ được quyết định bởi trọng tài chính của trận đấu, với sự hỗ trợ từ trọng tài thứ tư. Họ sẽ theo dõi và ghi nhận tất cả các tình huống làm gián đoạn trận đấu để tính toán số phút bù giờ hợp lý. Số phút bù giờ sẽ được thông báo thông qua bảng điện tử hoặc bảng tay vào cuối mỗi hiệp đấu.
Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tính bù giờ
Việc tính toán bù giờ trong bóng đá là gì không phải là ngẫu nhiên, mà dựa trên các tình huống cụ thể xảy ra trong trận đấu:
- Thay người: Mỗi lần thay người thường được tính khoảng 30 giây bù giờ.
- Chấn thương và chăm sóc y tế: Khi có cầu thủ bị chấn thương và cần sự chăm sóc y tế trên sân, thời gian này sẽ được cộng thêm. Ví dụ, tại World Cup 2022, trận Anh gặp Iran có tới 14 phút bù giờ ở hiệp 1, phần lớn do chấn thương của thủ môn Iran.
- Ăn mừng bàn thắng: Kể từ World Cup 2022 và được áp dụng rộng rãi hơn sau đó, thời gian ăn mừng bàn thắng cũng được tính vào bù giờ. Đây là một thay đổi quan trọng nhằm chống lại việc “câu giờ” của các cầu thủ.
- Các tình huống phạt (phạt góc, phạt đền, đá phạt trực tiếp/gián tiếp): Thời gian chuẩn bị cho các quả phạt này cũng sẽ được tính vào bù giờ.
- Kiểm tra VAR (Công nghệ Trợ lý trọng tài video): Các tình huống trọng tài cần xem lại VAR làm gián đoạn trận đấu, thường kéo dài từ 1 đến 3 phút, cũng được cộng vào thời gian bù giờ.
- Các lý do khác: Bất kỳ sự chậm trễ nào khác như va chạm, gây rối trên sân, hoặc các sự cố kỹ thuật đều có thể làm tăng thời gian bù giờ.
Xu hướng và tác động của bù giờ dài hơn
Kể từ World Cup 2022, FIFA đã áp dụng quy định mới nhằm tính toán chính xác hơn thời gian bóng chết, dẫn đến việc các trận đấu thường có thời gian bù giờ dài hơn đáng kể, đôi khi lên đến 10-14 phút hoặc thậm chí hơn.
Ảnh hưởng đến chiến thuật và tâm lý
Thời gian bù giờ kéo dài ảnh hưởng sâu sắc đến chiến thuật của các huấn luyện viên và tâm lý của cầu thủ:
- Áp lực tâm lý: Các đội bóng đang dẫn trước phải chịu áp lực tâm lý lớn hơn khi biết rằng họ phải “chống cự” thêm nhiều phút nữa so với trước đây.
- Thay đổi chiến thuật: Huấn luyện viên có thể điều chỉnh chiến thuật nhanh chóng, như tung thêm cầu thủ tấn công khi bị dẫn bàn hoặc chỉ đạo đội hình chơi chậm để giữ lợi thế.
- Tăng tính kịch tính: Số lượng bàn thắng được ghi trong thời gian bù giờ đã tăng lên đáng kể, tạo ra nhiều khoảnh khắc kịch tính và cảm xúc vỡ òa cho người hâm mộ.
- Gia tăng rủi ro chấn thương: Một số ý kiến cho rằng việc kéo dài thời gian thi đấu có thể làm tăng nguy cơ chấn thương cho cầu thủ do sự mệt mỏi về thể chất và tinh thần.
Những bàn thắng đi vào lịch sử trong bù giờ
Phút bù giờ đã chứng kiến không ít những khoảnh khắc vĩ đại, định đoạt số phận của các danh hiệu và đi vào huyền thoại bóng đá.
- Chung kết Champions League 1999: Manchester United lội ngược dòng thần kỳ trước Bayern Munich với hai bàn thắng ở phút 90+1 và 90+3 của Teddy Sheringham và Ole Gunnar Solskjaer.
- Ngoại hạng Anh 2012: Sergio Aguero ghi bàn ở phút 90+4 giúp Manchester City đánh bại QPR 3-2, qua đó giành chức vô địch Ngoại hạng Anh một cách ngoạn mục.
- Chung kết Champions League 2014: Sergio Ramos đánh đầu gỡ hòa 2-2 cho Real Madrid trước Atletico Madrid ở phút 90+3, mở đường cho chiến thắng 4-1 trong hiệp phụ và giành “La Decima”.
- EURO 2024: Jude Bellingham ghi bàn gỡ hòa 1-1 cho Anh trước Slovakia ở phút 90+5, đưa trận đấu vào hiệp phụ và sau đó Anh giành chiến thắng 2-1. Mattia Zaccagni cũng ghi bàn gỡ hòa cho Italia trước Croatia ở phút 90+8, giúp Italia đi tiếp.
Những bàn thắng này không chỉ đơn thuần là kết quả của kỹ năng cá nhân, mà còn là minh chứng cho tinh thần chiến đấu không ngừng nghỉ, được thúc đẩy bởi chính khoảng thời gian bù giờ đầy áp lực.
Lời Kết
Hy vọng qua bài viết này, MottGoal đã giúp bạn đọc hiểu rõ hơn bù giờ trong bóng đá là gì và vai trò không thể thiếu của nó trong mỗi trận đấu. Từ những tính toán chặt chẽ của trọng tài đến những khoảnh khắc lịch sử trên sân cỏ, bù giờ luôn là một phần không thể tách rời, làm nên sức hấp dẫn khó cưỡng của môn thể thao vua.
